Seizoensblik mei 2024 – Een Blik op DE geschenken…

In november van dit jaar is het precies 100 jaar geleden dat Douwe Egberts de eerste waardepunten mee verpakt bij DE tabak. Enkele maanden later worden de bonnen ook mee verpakt in de zakjes koffiebonen en thee. Vanaf 1928 worden de waardepunten op de verpakkingen afgedrukt.

geschenkenlijst 1952

Zegeltjes knippen en plakken
Het ritueel van zegels uitknippen en sparen voor geschenken is in de afgelopen eeuw een typisch Nederlands gebruik geworden, dat van generatie op generatie is overgegaan en onderdeel is geworden van onze volksaard. Werd er eerst gesproken over toegiftartikelen, later worden dat de geschenkartikelen. Deze zijn niet te verwarren met de weggevertjes die de klant op de koop toe kreeg en die in de meeste gevallen op de kinderen gericht waren. “Kwaliteit verkoopt zichzelf is in de jaren ’20 het credo van de Nederlanders en er wordt in het algemeen dan ook nog nauwelijks aan reclame gedaan. Toch wordt in die jaren bij het bedrijf al een voorzichtig begin gemaakt met een zogenaamd ‘loyaliteitsprogramma’. Een succesvolle stap, want 100 jaar later is het spaarprogramma van Douwe Egberts het langstlopende programma in Nederland. Belangrijke gedachte hierbij was destijds al:  ‘als je de kinderen weet te binden, dan komen pa en moe vanzelf wel!’

Flip en Flap en het assortiment breidt uit
Het verrast dan ook niet dat het kleurenalbum met de avonturen van Flip en Flap het eerste DE artikel was waarvoor gespaard kon worden. De boekjes zijn verkrijgbaar voor 100 waardepunten. De actie is gelijk al een succes. Tekenaar Karel Berghegge tekent niet minder dan zes albums. De plaatjes komen in de jaren ’30 weer terug op het Flip en Flap spel dat voor 50 punten verkrijgbaar was. Het spel wordt vormgegeven door Daan Hoeksema die ook de latere versies van boekjes met avonturen van de hondjes Flip en Flap voor zijn rekening neemt. Het spaarsysteem beleeft hiermee een succesvolle start en dus wordt in 1925 het assortiment geschenken uitgebreid met een collectie Fries koperwerk en pijpen. De vraag hiernaar is zo groot dat de vestiging in Joure gaandeweg te klein wordt om van hieruit de klanten te kunnen bedienen. De afdeling toegiftartikelen verhuist in 1929 dan ook naar Utrecht.

     
geschenkenlijsten uit 1973 en 1963

Na de verhuizing lanceert de directie in 1930 het nieuwe assortiment dat nu is uitgebreid met Fries en Makkumer aardewerk. (57% van alle waardepunten wordt aan het koperwerk besteed). In 1936 breidt Douwe Egberts de collectie uit met een set zilveren theelepeltjes. Er verschijnen in de loop van de jaren verschillende series, gedecoreerd met bloemen, vruchten, familiewapens en miniatuurscheepjes. De Zassenhaus koffiemolen is in 1938 een zeer geliefd object en van de Wigomat, het eerste elektrische koffieapparaat in 1963 gaan er niet minder dan 40.000 over de toonbank.

Uit: samen maken we de lekkerste koffie, 25 koffierecepten en tips

 

Uit onderzoek blijkt dat niet minder dan 60 procent van alle huishoudens Douwe Egberts punten spaart, waarvan 93% ook daadwerkelijk wordt ingeleverd.

Deze aantallen vragen om een gedegen logistiek proces. In Amsterdam (1923), Den Haag (1924) en Rotterdam (1939) heeft het bedrijf zogenaamde goederenfilialen waar tegen inlevering van het vereiste aantal waardepunten de geschenken in ontvangst genomen konden worden.

Tegen de jaren ’60 loopt de orderbehandeling meer en meer via  Utrecht, maar bleven de drie geschenkenhallen bestaan. In de jaren ’70 worden dergelijke hallen ook geopend in Arnhem, Eindhoven  en Heerlen (1973), in Enschede (1975), Utrecht (1976) en Joure (1978). Eind jaren ‘90 komen daar Groningen, Venlo en Breda nog bij. In de geschenkenwinkels komen per jaar zo’n 1,5 miljoen bezoekers en wisselen ca 2 miljoen voorwerpen van eigenaar.

In 2014 besluit het bedrijf het contact met de klant via de geschenkenwinkels los te laten en worden alle filialen gesloten. Als het spaarprogramma 95 jaar bestaat, in 2019, start de samenwerking met Blokker en kunnen de punten ook digitaal ingewisseld worden.

In de terminologie rond het geschenkensysteem is zo nu en dan wat veranderd. Toegiftartikelen werden geschenken, de geschenkenlijst werd een geschenkenboekje, de geschenkencentra werden via geschenkenhallen uiteindelijk geschenkenwinkels. Het systeem zelf veranderde echter nauwelijks en daar blijkt dan weer uit, dat men in 1924 duidelijk in de roos heeft geschoten!

 

Bron:       
– Van winkelnering tot wereldmerk, P.R. van der Zee, 1987
– DE geschenkengids 2019
– Altijd overal thuis, 100 jaar Douwe Egberts in Utrecht, 2019

 

©Museum Het Behouden Blik, Uithuizermeeden

 

met aandacht vergaard, een kijkje waard!